Wybierz kontynent

Stanisław Hryniewiecki, świadek z Gibraltaru

Oficer Marynarki Wojennej, weteran wojny polsko-bolszewickiej. Od 1942 r. dowódca ORP „Orkan”, na którego pokładzie przewieziono z Gibraltaru do Londynu trumnę z ciałem gen. W. Sikorskiego. Zginął w Bitwie o Atlantyk.

Stanisław Hryniewiecki Fot. IPN

Przyszły Komandor urodził się na Litwie 29 listopada 1896 r. w Grawduszach, dokładnie na Litwie Kowieńskiej, w rodzinie Adolfa i Marii z domu Kaliszewskiej. Po ukończeniu 4 klas w gimnazjum w Szawlach wstąpił do Morskiego Korpusu Kadetów w Petersburgu.

Do 1917 r. służył w rosyjskiej marynarce wojennej, m.in. na pancerniku „Połtawa” na Bałtyku. W 1917 r. został w stopniu miczmana zwolniony ze służby w carskiej Marynarce Wojennej.

Czarnobyl i order Virtuti Militari
W 1919 r. wstąpił do Wojska Polskiego. Jako były marynarz otrzymał przydział do Flotylli Pińskiej. W czasie wojny polsko-bolszewickiej początkowo był dowódcą baterii artylerii nadbrzeżnej. Żołnierze pod jego komendą zatopili w Skrygłowie statek „Wołga”.
Stanisław Hryniewiecki - dowódca-bitwy pod Czarnobylem w 1919 r.
Wikipedia, Domena publiczna

W 1920 r. jako oficer artylerii trafił na pokład statku pancernym „P-1”. Później dowodził tą jednostką. Podczas bitwy pod Czarnobylem brał udział w zatopieniu sowieckiego statku. Po odwrocie Flotylli Pińskiej objął dowództwo monitora rzecznego ORP Horodyszcze we Flotylli Wiślanej. Za cały czas pobytu na froncie odznaczył się nadzwyczajną odwagą, za co otrzymał w 1921 r. order Virtuti Militari.

Międzywojnie - ORP Grom
W 1923 r. otrzymał przydział do Pucka. Powierzono mu stanowisko zastępcy dowódcy torpedowca ORP „Kujawiak”. Przez jakiś czas pracował w Oficerskiej Szkole Marynarki Wojennej w Toruniu. Później służył na kilku okrętach: ORP „Generał Haller”, ORP „Wilia”, ORP „Podhalanin”, ORP „Wicher”.

W 1936 r. brał udział w pracach komisji odbioru niszczyciela ORP „Grom”. Rok później objął dowództwo tej jednostki. Równocześnie w latach 1937–1938 dowodził dywizjonem kontrtorpedowców. W sierpniu 1937 r. odniósł ciężkie obrażenia w wypadku drogowym. Na początku 1939 r. przeszedł w stan spoczynku.

Ucieczka na kutrze na Łotwę
W sierpniu 1939 r. otrzymał przydział mobilizacyjny do Dowództwa Floty na Helu. 1 września, po śmierci dowódcy okrętu, objął dowodzenie stawiaczem min ORP „Gryf”. Po zatopieniu jednostki był oficerem łącznikowym dowódcy Floty kontradmirała Józefa Unruga. W czasie oblężenia Kępy Oksywskiej na kutrze rybackim „Albatros” uciekł do Lipawy na Łotwie. Został internowany.
 
Pod Narvikiem  
Na początku 1940 r. zdołał przedostać się przez Estonię i Szwecję do Wielkiej Brytanii. Objął obowiązki p.o. dowódcy dywizjonu kontrtorpedowców. Pływał na ORP „Grom”. Po zatopieniu tej jednostki pod Narvikiem pełnił obowiązki dowódcy niszczyciela ORP „Błyskawica”. W 1942 r. pływał w konwojach atlantyckich jako dowódca ORP „Piorun”.
 
Generał Sikorski na pokładzie
Pod koniec 1942 r. objął dowództwo niszczyciela ORP „Orkan”. ORP „Orkan” był jednym z 16 niszczycieli brytyjskiego typu M z okresu II wojny światowej. Został zwodowany jeszcze jako HMS „Myrmidon”. W grudniu 1942 r. okręt przekazano Polskiej Marynarce Wojennej i pod biało-czerwoną banderą służył do końca, nosząc numer burtowy G-90.
Bitwa o Atlantyk
Okręt uczestniczył w bitwie o Atlantyk, w eskorcie zespołów floty Royal Navy oraz w operacjach konwojowych na trasach do ZSRR, na Atlantyku Środkowym i Północnym. Na jego pokładzie w lipcu 1943 r. przewieziono z Gibraltaru na Wyspy Brytyjskie trumnę z ciałem premiera rządu RP generała Władysława Sikorskiego.

Zginął 8 października 1943 r. po storpedowaniu ORP „Orkan” przez niemiecki okręt podwodny. Na okręcie zginęło 178 Polaków i około 20 Brytyjczyków. Była to największa pod względem liczby ofiar strata polskiej marynarki wojennej w trakcie II wojny światowej.

 

Ordery i odznaczenia
Krzyż Srebrny Orderu Wojskowego Virtuti Militari (1921); Krzyż Walecznych (czterokrotnie);   Srebrny Krzyż Zasługi (19 marca 1931); Medal Morski (trzykrotnie).

empe. BEB

© PowiemPolsce.pl Redaktor

Powiązane wydarzenia

1896-11-29

W Grawduszach na Litwie Kowieńskiej urodził się Stanisław Hryniewiecki, komandor porucznik, uczestnik I wojny światowej i wojny polsko-bolszewickiej, podczas II wojny światowej m.in. dowódca niszczyciela ORP „Orkan”, który w lipcu 1943 r. przewiózł z Gibraltaru na Wyspy Brytyjskie trumnę z ciałem gen. Władysława Sikorskiego, premiera Rządu RP na uchodźstwie, który zginął w katastrofie lotniczej; Stanisław Hryniewiecki zginął 8 października 1943 r. na Atlantyku.

Grawandusze

128. rocznica

1943-10-08

Na Atlantyku zginął komandor porucznik Stanisław Hryniewiecki uczestnik I wojny światowej i wojny polsko-bolszewickiej. Podczas II wojny światowej m.in. dowódca niszczyciela ORP „Orkan”, który w lipcu 1943 r. przewiózł z Gibraltaru na Wyspy Brytyjskie trumnę z ciałem gen. Władysława Sikorskiego, premiera Rządu RP na uchodźstwie.

Ocean Atlantycki

81. rocznica

Grawandusze

Miejsca Polaków na świecie

Miejsca Polaków na świecie

Zapisz się do newslettera

Jesteś tutaj