Wybierz kontynent

Maria Teresa Ledóchowska – echo Afryki

Błogosławiona Maria Ledóchowska nazywana jest Matką Afryki, choć nigdy nie odwiedziła tego kontynentu. Działalności na rzecz ratowania afrykańskich niewolników poświęciła całe życie. Temu celowi służyły założona przez nią Sodalicja Świętego Piotra Klawera oraz „Echo Afryki” i inne czasopisma.

Urodziła się 29 kwietnia 1863 r. w Loosdorf w Dolnej Austrii. Była córką hrabiego Antoniego Ledóchowskiego herbu Szaława, rotmistrza huzarów oraz szambelana cesarskiego i pochodzącej ze Szwajcarii Józefiny Salis–Zizers. Najstarsza z dziewięciorga dzieci. Rodzina wyemigrowała do Austrii po utracie majątku przez dziadka za udział w powstaniu listopadowym.

Hrabiostwo Ledóchowscy
Pobożna, silnie związana z Polską rodzina oddziaływała na przyszłą błogosławioną od najmłodszych lat. Wspólny pacierz, uczestnictwo we Mszy Świętej, wychowanie przez matkę w karności i sumienności, nauka historii Polski i ojczystego języka przez ojca odniosły zamierzony skutek. Z gromadki hrabiostwa Ledóchowskich troje zasłużyło się dla Kościoła i nieobecnej wówczas na mapach Polski. Oprócz Marii, jej siostra Julia – święta Urszula Ledóchowska, założycielka Szarych Urszulanek i brat Włodzimierz, który w późniejszych latach został generałem jezuitów. Z kolei stryj Mieczysław był arcybiskupem gnieźnieńsko–poznańskim, a potem kardynałem i prefektem Kongregacji Rozkrzewiania Wiary (teraz Ewangelizacji Narodów).
 
Herb Szaława. Aut. Bastian na podstawie Juliusz Ostrowski, Księga herbowa rodów polskich. Warszawa 1897.
Domena publiczna; Wikipedia.
 

Fenomenalna pamięć i dobre serce
Maria była utalentowanym aktorsko, literacko i malarsko dzieckiem, obdarzonym fenomenalną pamięcią. Mając 5 lat napisała utwór dla domowników, a jako 9–latka układała wiersze i malowała pierwsze obrazy.

W 1873 r. rodzice stracili majątek na skutek bankructwa instytucji, której akcje wykupili. Po sprzedaniu dóbr w Loosdorf ojciec wynajął mieszkanie w St. Polten. Tu dzieci uczęszczały do szkoły Pań Angielskich. Maria Teresa znakomicie się uczyła.

Pierwszą książkę napisała, mając 16 lat. „Mein Polen” było opisem wrażeń z podróży, jaką odbyła z ojcem do Polski i na Litwę (w 1879 r.) Zadedykowała ją stryjowi Mieczysławowi.

W 1883 r.  rodzina przeniosła się do Polski i zamieszkała w Galicji, w Lipnicy Murowanej, gdzie ojciec wykupił mocno zaniedbany majątek. Maria ucieszyła się z powrotu do Polski. Zwiedzała pobliski Kraków i brała udział w towarzyskich zebraniach i zabawach, na których  wyróżniała się urodą i inteligencją.

 

Cudem wyrwana śmierci
Dwa lata później, zimą zachorowała na ospę i przez wiele tygodni walczyła o życie. Pozostały jej charakterystyczne ślady na twarzy. Organizm był osłabiony po przebytym sześć lat wcześniej tyfusie. Ospą zaraziła ojca, który wkrótce zmarł. Dzięki chorobie dojrzała duchowo i postanowiła oddać się na służbę Panu Bogu, jeśli tylko dojdzie do zdrowia. Wiadomość, że jej siostra zamierza wstąpić do sióstr urszulanek w Krakowie też przyczyniła się do jej decyzji, by ,,uczynić coś wielkiego dla Boga”.

Osłabiona po ciężkiej chorobie Maria Teresa nie była w stanie prowadzić majątku. Rodzina wystarała się dla niej o funkcję damy dworu, na którą mianował ją cesarz Franciszek Józef I. Maria Teresa zamieszkała w zamku cesarskim w Salzburgu, u wielkich książąt toskańskich Alicji i Ferdynanda IV, wygnanych z Włoch. Maria Teresa prowadziła życie pełne wewnętrznego skupienia, mimo że mieszkała na dworze książęcym.
 
Krucjata przeciw niewolnictwu w Afryce 
Pierwszy raz zetknęła się z zakonnicami – franciszkami misjonarkami Maryi w 1886 r. Przybyły one na dwór arcyksiężnej, by otrzymać datki na misje i w ten sposób Maria Teresa dowiedziała się o idei misyjnej Kościoła.

W tym czasie kardynał Karol Marcial Lavigerie, arcybiskup Algieru, rozwijał ożywioną akcję na rzecz Afryki. Był on założycielem Zgromadzeń: Misjonarzy Afryki i Misjonarek Afryki. W 1888 r. prymas ogłosił krucjatę przeciw niewolnictwu w Afryce apelując o zaangażowanie się w nią m.in. do kobiet katoliczek. Maria Teresa przeczytała w broszurze kardynała słowa: ,,Komu Bóg dał talent pisarski, niechaj go użyje na korzyść tej sprawy, ponad którą nie ma świętszej”. Potraktowała je jak drogowskaz i postanowiła działać na rzecz misji afrykańskiej. Stryj kardynał, do którego napisała, pochwalił jej postanowienie.

 

Obraz Marii Teresy Ledóchowskiej. Aut. nieznany, ok. 1910 r.
Domena publiczna; Wikipedia.

  

Pragnę uczynić coś wielkiego dla Boga
Pod wpływem kardynała Maria napisała dramat misyjny pt. ,,Zaida Murzynka”, a także wstąpiła do Stowarzyszenia Antyniewolniczego. Dramat wystawiony był w teatrze salzburskim, a później w innych miastach. Maria Teresa spotkała się z kardynałem Lavigerie, noszącym od 1884 r. tytuł prymasa Afryki, latem 1889 r. w Szwajcarii (inne źródła mówią, że miało to miejsce w 1892 r.).  Podjęła decyzję, by całkowicie poświęcić się misjom i walce z niewolnictwem. Zwolniła się z obowiązków damy dworu, bo zabierały jej zbyt wiele czasu (9 V 1891 r.). Stanęła na czele komitetów antyniewolniczych,  jednak szybko ją zwolniono, bo chciała, by komitety były katolickie, a opozycja żądała komitetów międzywyznaniowych.

 

"Echo z Afryki"
Maria Teresa zamieszkała w pokoiku przy domu starców u sióstr szarytek (1890 r.). Pod pseudonimem Aleksander Halka zaczęła wydawać ,,Echo z Afryki” (1890 r.). W podtytule widniała informacja: ,,Pismo miesięczne ilustrowane dla popierania zniesienia niewolnictwa i dla rozszerzenia misji katolickich w Afryce”. Nawiązała kontakt korespondencyjny z misjonarzami. Wkrótce korespondencji było tak dużo, że musiała zaangażować sekretarkę i ekspedientkę. Dzieło się rozrastało i w 1893 r. we wrześniowym numerze ,,Echa Afryki” Maria Teresa wystosowała apel o pomoc. Jeden z jezuitów pomógł jej opracować statut Sodalicji św. Piotra Klawera. Patron Sodalicji był jezuitą, który pracował wśród afrykańskich niewolników w Kolumbii. 29 kwietnia 1894 r., (w 31. urodziny) przedstawiła statut do zatwierdzenia na prywatnej audiencji papieżowi Leonowi XIII. Ojciec święty pochwalił dzieło i udzielił mu swojego błogosławieństwa. Siedzibą Sodalicji były początkowo dwa pokoje przy kościele Świętej Trójcy w Salzburgu. Tam też przyszła błogosławiona założyła muzeum afrykańskie.

 

Murzynek przy Julii
Od 1892 r. ,,Echo z Afryki” wychodziło też po polsku. Administracja mieściła się przy klasztorze sióstr urszulanek, gdzie zakonnicą była wtedy jej młodsza siostra, Urszula (świeckie imię Julia).

W 1894 r. Maria Teresa miała już własną drukarnię, w majątku, który zakupiła w Salzburgu. Jako siła napędowa dla maszyn drukarskich była wykorzystywana woda z rzeki płynącej w majątku. Nową placówkę oddała pod opiekę Maryi Wspomożycielki. ,,Echo z Afryki”, a od 1911 r. także edycja dla dzieci pt. ,,Murzynek” i kilka innych pism wychodziły w 12 językach. Drukowano też broszury misyjne, kalendarze, odezwy itp., a później katechizmy i książeczki religijne w językach Afryki. W 1921 r. utworzyła akcję ,,Prasy afrykańskiej”, czyli druk książek religijnych w językach tubylczych jako pomoc dla misjonarzy w Afryce.

  

Wystrzeganie się zła przez czynienie dobra
Maria Teresa 9 września 1896 r. złożyła śluby zakonne na ręce kardynała Hellera, biskupa Salzburga. W 1897 r. kardynał zatwierdził ułożoną przez nią konstytucję dla nowego zgromadzenia zakonnego Sióstr Misyjnych św. Piotra Klewerta, tzw. klewerciarki, które działało dla misji, a w które przekształciła się Sodalicja św. Piotra Klewerta. Istniały trzy stopnie: członkowie zewnętrzni, wspomagający sodalicję, zelatorzy uiszczający ofiary, zakonnice jako człon prowadzący całe dzieło. Święta Kongregacja Rozkrzewiania Wiary, na której czele stał kardynał Ledóchowski, w 1899 r. wydała pismo pochwalne, a następnie przyjęła Sodalicję pod bezpośrednią jurysdykcję. W 1904 r. św. Pius X osobnym breve pochwalił dzieło, a w 1910 r. Stolica Apostolska udzieliła mu ostatecznej aprobaty.

Dzięki misji klaweriańskiej stworzyła nowe dzieła, np. „Chleb św. Antoniego dla Afryki”, „Wykup dziecka murzyńskiego z niewoli”. Zbierano też okruchy szlachetnych metali, staniol, zużyte znaczki pocztowe, które sprzedawano, a pieniądze wysyłano misjonarzom. A skarbonki z figurką Murzynka, kłaniającego się po wrzuceniu datku do skarbonki, przetrwały przez wiele lat. „Misjonarze i misjonarki mogą być porównywani do pięknej palmy, której owocami są ochrzczone murzyńskie dzieci: korzenie jednak, które tkwią głęboko w ziemi, których nikt nie widzi, a z których drzewo czerpie swe soki – to jest Sodalicja ze swą ukrytą, nieprzerwaną pracą” – napisała Maria Teresa Ledóchowska.

Polskie sztandary w Rzymie
W 1904 r. Maria Ledóchowska przeniosła swoją stałą siedzibę do Rzymu. Do Polski przybyła w 1908 r., aby szerzyć ideę misyjną. Gdy dotarła do niej wiadomość o odzyskaniu niepodległości przez Polskę,  poleciła zatknąć polskie sztandary na domach swego zgromadzenia (1918). W 1920 r. wysłała zapomogę do Polski. Pod koniec jej życia ,,Echo z Afryki”  miało ok. 100 000 egzemplarzy nakładu.

Maria Teresa założyła przy domu głównym Sodalicji w Rzymie w 1901 r. międzynarodowy nowicjat. Biura Sodalicji niemal w całej Europie, a przy każdej filii założono muzeum Afryki. Maria wyjeżdżała też do różnych miast z wykładami i odczytami o misjach w Afryce.

 Patronka Dzieła Współpracy Misyjnej w Polsce
Maria Teresa zmarła 6 lipca 1922 r. w obecności swoich duchowych córek. 10 lipca złożono jej ciało na głównym cmentarzu rzymskim przy bazylice św. Wawrzyńca. Proces beatyfikacyjny rozpoczęto w 1945 r. Paweł VI w świętym roku jubileuszowym, w niedzielę misyjną 19 października 1975 r., wyniósł ją do chwały ołtarzy. W Niedzielę Misyjną  20 stycznia 1976, na prośbę biskupów polskich ogłosił ją patronką Dzieła Współpracy Misyjnej w Polsce.
 
Grób Marii Teresy Ledóchowskiej.
   Strona Bł Maria Teresa Ledóchowska. Domena Publiczna; Facebook.
  

Jej ciało od 1934 r. znajduje się w domu generalnym Sodalicji. W czasie Soboru Watykańskiego II biskupi Afryki licznie nawiedzali jej grób. Za oddanie się sprawom Afryki Maria Teresa zdobyła zaszczytny przydomek Matki Afryki. Jest patronką dzieł misyjnych w Polsce. W ikonografii błogosławioną przedstawia się w habicie Sodalicji św. Piotra Klawera, czasami z afrykańskimi dziećmi.
Maria Teresa jest najwybitniejszą postacią w Kościele w zakresie pracy misyjnej. Jej idea porwała wielu ludzi do działania, była świeża i wskazywała nową drogę pracy misyjnej.

Jak informuje Komisja KEP ds. Misji, do 1933 r. Sodalicja wykupiła 12 543 niewolników i niewolnic, a tysiące Afrykańczyków przygotowała do chrztu i pomogła im w zdobyciu wykształcenia.

W Polsce pierwszy dom klawerianek założono w 1930 r. w Krośnie, drugi w 1986 r. w Podkowie Leśnej, a następne w 1992 r. w Krakowie, w 2003 r. w Poznaniu, a w 2007 r. w Świdnicy.

Renata Golonka

korzystałam m.in.:

https://www.niedziela.pl/artykul/771/Bl-Maria-Teresa-Ledochowska

https://misyjne.pl/maria-teresa-ledochowska-wzor-pracy-misyjnej/

© PowiemPolsce.pl Redaktor

Pliki do pobrania

Powiązane wydarzenia

1863-04-29

W Loosdorf urodziła się Maria Ledóchowska, polska misjonarka, założycielka Zgromadzenia Sióstr Misjonarek św. Piotra Klawera, dziewica i błogosławiona Kościoła rzymskokatolickiego.

Wiedeń (Wiedeń, Austria)

162. rocznica

1922-07-22

W Rzymie zmarła Maria Ledóchowska, polska misjonarka, założycielka Zgromadzenia Sióstr Misjonarek św. Piotra Klawera, dziewica i błogosławiona Kościoła rzymskokatolickiego.

Rzym (region Lacjum, Włochy)

103. rocznica

Wiedeń (Wiedeń, Austria)

Miejsca Polaków na świecie

Miejsca Polaków na świecie

Zapisz się do newslettera

Jesteś tutaj