Wybierz kontynent

Kazimierz Moczarski

Dziennikarz i prawnik, oficer Armii Krajowej i szef stacji radiowej podczas powstania warszawskiego. Po wojnie skazany na karę śmierci przez władze komunistyczne PRL. Autor słynnych „Rozmów z katem”, przeprowadzonych w celi mokotowskiego więzienia w 1949 r. z ürgenem Stroopem, odpowiedzialnym m.in. za stłumienie powstania w getcie warszawskim w 1943 r. Kazimierza Moczarskiego skazano w 1952 roku na karę śmierci, od której odstąpiono, ale poinformowano go o tym w 1955r., a 24 kwietnia 1956 r. zwolniono z więzienia.

Kaziemierz Moczarski. Fot. domena publiczna

Urodził się w Warszawie 21 lipca 1907 r. Rodzice byli nauczycielami, ojciec także dyrektorem w gimnazjum. Kazimierz uczył się w Lipnie, a później w Warszawie, gdzie zdał maturę w 1926 r. i rozpoczął studia na Wydziale Prawa Uniwersytetu Warszawskiego.

 

Studia w Warszawie i w Paryżu

Studiował również w Wyższej Szkole Dziennikarskiej w Warszawie (1932-1934) oraz w Institut des Hautes Études Internationales (Instytucie Wyższych Studiów Międzynarodowych) na Uniwersytecie w Paryżu (1933). Od 1935 r. pracował jako radca w warszawskim Wydziale Ochrony Pracy Ministerstwa Pracy i Opieki Społecznej. Zaangażował się w działalność polityczną i w 1937 r. organizował Klub Demokratyczny, a od 1939 r. działał w Stronnictwie Demokratycznym.

   

Dywersja w AK

Po wybuchu II wojny światowej działał w konspiracji, od 1940 r. w Biurze Informacji i Propagandy Komendy Głównej Związku Walki Zbrojnej (od 1942 r. Armii Krajowej), później kierował działem dochodzeniowo-śledczym w Wydziale Dywersji Osobowej. Podczas powstania warszawskiego był szefem obsługi radiotelegraficznej Armii Krajowej w Śródmieściu Północ. Po kapitulacji początkowo działał w konspiracji, a w lipcu 1945 r. był współautorem memoriału postulującego ujawnienie się żołnierzy Armii Krajowej.

 

W szponach polskich komunistów
W sierpniu 1945 r. został aresztowany i po śledztwie, podczas którego był torturowany, komunistyczny sąd skazał go na dziesięć lat, a po amnestii z 1947 r. – pięć lat więzienia. W 1948 r. proces jednak wznowiono. Od 2 marca do 11 listopada 1949 r. przebywał w jednej celi z Gustawem Schielke i Jürgenem Stroopem, który jako Dowódca SS i Policji dystryktu warszawskiego był odpowiedzialny m.in. za stłumienie powstania w getcie warszawskim w 1943 r. Moczarski nakłonił Stroopa do rozmów, które później ukazały się w formie reportażu jako „Rozmowy z katem”.

Kara śmierci
W 1952 r. sąd skazał Kazimierza Moczarskiego na karę śmierci. Rok później zamienił wyrok na dożywocie, jednak więźnia poinformowano o tym dopiero w 1955 r. Moczarski opuścił areszt 24 kwietnia 1956 r., a w grudniu tego samego roku został zrehabilitowany. Po wyjściu z więzienia działał w Stronnictwie Demokratycznym i Społecznym Komitecie Przeciwalkoholowym, był redaktorem naczelnym pisma „Problemy alkoholizmu”, pracował również w redakcji „Kuriera Polskiego”.

 

 

"Rozmowy z katem" w "Odrze"

W latach 1972-1974 w miesięczniku „Odra” opublikował w odcinkach „Rozmowy z katem”, które w wersji książkowej ukazały się w 1977 r., a w pełnej wersji, czyli bez ingerencji cenzury – dopiero w 1992 r.

W ten sposób władze komunistyczne przez cały PRL próbowały ukryć fakt, że traktowały oficera Armii Krajowej na równi z nazistowskim zbrodniarzem wojennym.  

Kazimierz Moczarski zmarł 27 września 1975 r. w Warszawie.

© PowiemPolsce.pl Redaktor

Powiązane wydarzenia

1907-07-21

W Warszawie urodził się Kazimierz Moczarski, pisarz i dziennikarz, żołnierz Armii Krajowej, szef Biura Informacji i Propagandy ZWZ-AK; autor książki „Rozmowy z katem” (1972-1974), powstałej po przetrzymywaniu (2.03-11.11.1949) w jednej celi więzienia mokotowskiego w Warszawie z gen. SS Jürgenem Stroopem; zmarł 27 września 1975 r. w Warszawie.

Warszawa (mazowieckie, Polska)

118. rocznica

1956-04-24

Zwolniono z więzienia Kazimierza Moczarskiego, pisarza i szefa Biura Informacji i Propagandy ZWZ-AK w czasie II wojny światowej; autora „Rozmów z katem” (1972-1974); w 1949 r. przetrzymywany był przez kilka miesięcy w jednej celi z gen. SS Jürgenem Stroopem, odpowiedzialnym m.in. za stłumienie powstania w getcie warszawskim w 1943 r.

69. rocznica

Warszawa (mazowieckie, Polska)

Miejsca Polaków na świecie

Miejsca Polaków na świecie

Zapisz się do newslettera

Jesteś tutaj