Być może, gdyby Władysław miał szansę żyć dłużej, stałby się znany jako władca polsko-czesko-węgierskiego imperium. Prawdopodobnie starszy syn Jagiełły przywykł do bycia rozgrywanym przez kościelnych hierarchów i nauczył się po prostu ich słuchać. Gdyby tak nie było, nie doszłoby zapewne do Bitwy pod Warną.

 

Król biskupa
Po śmierci Władysława Jagiełły (zresztą nawet na długo przed nią) sprawa sukcesji polskiego i litewskiego tronu wywoływała silne emocje. Najstarszy królewski syn w chwili śmierci rodzica miał zaledwie 10 lat. Panowie polscy, którzy pokolenie wcześniej posadzili na polskim tronie Jagiełłę, teraz ostro sprzeciwiali się koronacji dziecka. Jednak, w roku 1434, niegdysiejszy królewski sekretarz, dziś (od niedawna) biskup krakowski, Zbigniew Oleśnicki, wyrósł na najpotężniejszą osobę w państwie.

Biskup, późniejszy kardynał, wygrał dyplomatyczną wojnę z możnowładcami, kandydaturę małoletniego królewicza wsparł i doprowadził do koronacji dziesięciolatka w swojej katedrze. Rozwój wypadków był naturalny – w imieniu dziecka na królewskim trochę władzę sprawowała Rada Opiekuńcza, na której czele stał, oczywiście, Oleśnicki. To on zajmował się polityką zagraniczną i miał decydujący wpływ na przyszłość młodego króla.
   

Korony do wzięcia
Biskup nie skorzystał z propozycji czeskich husytów, by młody polski król objął tron w Pradze. Prośba była wymierzona w Habsburgów i – gdyby została spełniona – doprowadziłaby do powiększenia państwa polsko-litewskiego. Oleśnicki odmówił husyckiej prośbie, jednak zdeterminowani Czesi zaproponowali tron królewskiemu bratu – Kazimierzowi Jagiellończykowi. Ten tron przyjął. Za tą zgodą również musiał zresztą stań Zbigniew Oleśnicki, który – wraz z małoletnim królem – wsparł wojnę Kazimierza z Albrechtem Habsburgiem o czeską koronę. Wojnę dla Jagiellonów zwycięską.

Być może biskup Oleśnicki żałował tego, że nie zgodził się na czeski tron dla Władysława. Po pierwsze skutkowało to dość krwawą wojną domową w Polsce (panowie nie wytrzymali i obierając za patronkę królową-wdowę, wystąpili przeciw biskupowi), po drugie – Albrecht Habsburg, nominalny król Czech i faktyczny władca Węgier, niebawem umarł. Panowie węgierscy zaś powtórzyli gest Czechów proponując tron polskiemu królowi.  
  

  
Królem w sułtana
Kalkulacja była słuszna – w roku 1440 największym zagrożeniem dla Europy była agresywna i spragniona terytoriów potęga osmańska. Związanie unią personalną z regionalnym hegemonem, na jakiego wyrastało państwo polsko-litewskie, dawało jakąś gwarancję bezpieczeństwa.
Żeby zasiąść na węgierskim tronie, Władysław musiał się uporać z wdową po Habsburgu, która chciała węgierskiego tronu dla syna Albrechta, pogrobowca. Dwuletnia wojna pomiędzy stronnictwem wybranego przez węgierski sejm polskiego króla a zwolennikami Habsburgów zakończyła się korzystnie dla Władysława. Układ pokojowy błogosławił papież, również żywotnie zainteresowany powstrzymaniem Osmanów. Więcej – pracy do wojny wyprzedającej z Imperium. Osiemnastoletni polski i węgierski władca stał się poniekąd zakładnikiem papieskich planów i węgierskich obaw. W każdym razie na wojnę z Turkami przystał.

Pasmo sukcesów
Władysław Jagiellończyk, król Polski, Węgier, Dalmacji, Chorwacji, Raszki, Bułgarii, Slawonii, najwyższy książę Litwy, pan i dziedzic Pomorza i Rusi, działał bardzo szybko. Tak śpieszno mu było do ataku, że zastawiał prywatny majątek, by pozyskać środki na wyprawę. Nie minął rok od papieskich nawoływań do krucjaty, a młody król wyruszył w pole i… odniósł zwycięstwo. Potem kolejne. Zajął i spalił Sofię i wygrał w polu jeszcze trzy razy. W czerwcu roku kolejnego Turcy musieli zgodzić się na niekorzystny dla nich rozejm. Sułtan Murad II opuszczał Serbię i oddawał Serbom i Węgrom 24 warownie. I militarna, i dyplomatyczna klęska doprowadziła do jego abdykacji i przekazania tronu synowi. Rozejm z armiami chrześcijańskimi, których liderem został właśnie idący od zwycięstwa do zwycięstwa młody polski i węgierski król, miał trwać 10 lat.

Pacta non sunt servanda
Na życie dwudziestoletniego króla decydujący wpływ miał biskup Oleśnicki i papież Eugeniusz IV. Kolejny wysoki rangą kościelny dostojnik zyskał bezpośredni wpływ na jego śmierć. Nuncjusz papieski na Węgrzech, kardynał Giuliano Cesarini jawnie sprzeciwiał się ustaleniom zawartego właśnie rozejmu w Segedynie. Co najdziwniejsze, zdołał przekonać władcę, że umowy z niewiernymi nie są ważne. Zarówno Władysław, jak i węgierscy panowie czuli, że w zrywaniu zaprzysiężonych niemal przed chwilą postanowień jest coś niezbyt uczciwego. Papieski legat musiał nieco się natrudzić przekonując ich, że niewiernym nie trzeba dotrzymywać słowa.
Ten nagły zwrot akcji nie był zapewne jedynie wynikiem ambicji politycznych kardynała. Papieżowi właśnie udało się przekonać posiadaczy najsilniejszej floty świata do wzięcia udziału w ogólnochrześcijańskiej krucjacie przeciw Turkom. Wenecjanie mieli wesprzeć papieskie marzenia o wygnaniu Turków z Europy blokując Bosfor i Dardanele, cieśniny przez które musiały w drodze na zachód przepływać tureckie okręty.

  
Wojna błyskawiczna
Zarówno obie cieśniny, jak i wenecka flota to „języczki u wagi”, które w ciągu kolejnych stuleci będą występować w każdym większym europejskim konflikcie. Imperium Osmańskie zaś w roku 1444 to siła, która, jak 200 lat wcześniej Mongołowie, realnie zagrażała Europie. Nie minie przecież dekada i padnie Konstantynopol. Trudno dziwić się Eugeniuszowi IV, że mając po swojej stronie Wenecję (którą dodatkowo miała wesprzeć na morzu potężna, rywalizująca z Francją, Burgundia), na wschodniej rubieży – młodego króla, wodza, za którym ciągnęło się pasmo zwycięstw, a w przeciwko sobie młodego, niedoświadczonego sułtana, który przejął tron po władcy, który abdykował, wierzył w powodzenie krucjaty.
Władysław Jagiellończyk i dzielący z nim dowództwo Jan Hunyady, chcieli powtórzyć sukces Blitzkriegu sprzed roku. Wojska polskie, węgierskie, mołdawskie, czeskie, chorwackie, bośniackie, ruskie, serbskie i papieskie ruszyły w pole i – zgodnie z papieskimi rachubami – odniosły sukces.

Serenissima zostaje w porcie
Armie chrześcijańskie w sile 20-25 tysięcy ludzi zwyciężały. Nie było to szczególnie trudne – zaskoczeni Turcy nie mogli przeprowadzić koncentracji, potrzebowali wzmocnienia. Transport wojska przez cieśniny okazał się dla losów tej wojny kwestią kluczową. Niestety, perła w koronie papieskiego planu, Wenecja, wybrała jednak zysk. Nie zablokowała Bosforu i Dardaneli. Solidnie opłacona przez Osmanów, przepuściła tureckie okręty na Morze Czarne. Na pomoc nie ruszył też cesarz wschodniorzymski pieczętując tym samym ostateczny los Bizancjum. Armia lądowa węgierskiego króla została sama. 20 tysięcy ludzi stanęło przeciwko 60 tysiącom. W dodatku na warunkach dyktowanych już przez Turków. Murad II na czas wojny powrócił na tron. Dowódcy sprzymierzonych zdali sobie sprawę z nagłej zmiany własnego położenia i zarządzili odwrót. Niestety, było już za późno. Turcy wylądowali i przejęli inicjatywę zmuszając Władysława i Hunyady’ego do przyjęcia bitwy w pobliżu czarnomorskiego portu Warna.

Głowa w słoju
Bitwa była nie do wygrania. Jan Hunyady, wojewoda siedmiogrodzki taktycznie dowodził stroną chrześcijańską. Dzięki jego zimnej krwi udało się powstrzymać panikę a nawet zyskać niewielkie tymczasowe przewagi. Król Władysław zareagował impulsywnie, kiedy Hunyady zajęty był naprawą sytuacji na flance, Jagiellończyk, sądząc, że to kulminacyjny moment bitwy, ruszył do szarży mając do dyspozycji jedynie przyboczny hufiec. Zabito pod nim konia, a gdy jeździec padł na ziemie, jeden z janczarów odciął mu głowę.
Choć Hunyady’emu udało się wyprowadzić spod Warny niemal połowę sił chrześcijańskich, bitwa zakończyła się klęską. Poległo wielu wielkich rycerzy, dwóch biskupów oraz sam legat Giuliano Cesarini. Głowa króla Władysław, zwanego od końca XIX wieku Warneńczykiem trafiła na sułtański dwór, gdzie zanurzona w słoju miodu, stanowiła towarzyską atrakcję. W Polsce zapanowało bezkrólewie, na Węgrzech na tron wstąpił małoletni syn Albrechta Habsburga. Dziewięć lat po Warnie upadł Konstantynopol.

 
Składniki:

6 łyżek oliwy z oliwek

2        kubki ryżu basmati

1 łyżka orzeszków piniowych

1 łyżka ciemnych rodzynek

1/2 łyżeczki mielonego cynamonu
Sól
Pieprz

Sposób przygotowania:

 - W garnku o grubym dnie lub w brytfannie rozgrzać 6 łyżek oliwy.
- Wsypać ryż i orzeszki piniowe, podsmażać aż ryż się zeszkli
- Dodać rodzynki i 3 kubki zimnej wody
- Posolić, dodać przyprawy przykryć
- Gotować na najmniejszym ogniu przez 15 minut
- Zdjać garnek z ognia, zawinąć w koce na kolejne 30 minut

Podawać jako dodatek do potraw lub przekąskę