W drugą rocznicę pełnoskalowej rosyjskiej inwazji na Ukrainę Instytut Pileckiego zaprosił na konferencję prasową połączoną z prezentacją raportu „Podoba ci się, nie podoba, cierp, moja piękna – nieukarane zbrodnie. Przemoc seksualna rosyjskich wojsk okupacyjnych wobec ukraińskich kobiet”, przygotowanego przez zespół Centrum Dokumentowania Zbrodni Rosyjskich w Ukrainie im. Rafała Lemkina.

Raport zawiera świadectwa kobiet, które doświadczyły przemocy seksualnej związanej z konfliktem (ang. Conflict-Related Sexual Violence – CRSV) w różnych fazach działań wojennych, zarówno podczas pełnoskalowej inwazji Rosji na Ukrainę rozpoczętej w lutym 2022 roku, jak również we wcześniejszej fazie konfliktu na wschodzie Ukrainy, począwszy od roku 2014 roku.

W raporcie znalazły się relacje 60 świadków. Świadectwa zbierano od kwietnia 2022 roku do lutego 2024 roku. Raport został sporządzony po polsku i ukraińsku i będzie udostępniony na stronie internetowej Instytutu Pileckiego. Autorem ilustracji do raportu jest ukraiński artysta Serhij Zacharow.

W konferencji udział wzięły:

Monika Andruszewska - koordynatorka raportu, dziennikarka i korespondentka wojenna, od wydarzeń na kijowskim Majdanie w 2014 roku nieprzerwanie relacjonuje sytuację w Ukrainie, szczególnie z terytoriów dotkniętych rosyjską agresją. Inicjatorka licznych zbiórek pomocy humanitarnej, oraz wsparcia dla obywateli Ukrainy nielegalnie uwięzionych przez Rosję i ich bliskich.

Iryna Dowhań - od kwietnia 2022 roku współpracowniczka Centrum Lemkina. Dokumentuje historie kobiet, które przetrwały okupację. Urodzona w miejscowości Jasynuwata pod Donieckiem. W 2014 roku aresztowana i torturowana przez Rosjan pod zarzutem wspierania armii ukraińskiej. Po opuszczeniu więzienia szykanami zmuszona do opuszczenia rodzinnego miasta. Obecnie mieszka w Kijowie. Od listopada 2018 roku pracuje jako ukraińska koordynatorka SEMA – organizacji działającej na rzecz kobiet, które doświadczyły przemocy seksualnej w trakcie wojny (Global Network of Victims and Survivors to End Wartime Sexual Violence).

Wiktoria Godik – od kwietnia 2022 roku współpracowniczka Centrum Lemkina. Mieszkanka Irpienia, brała aktywny udział w ewakuacjach mieszkańców miasta podczas rosyjskiego oblężenia w lutym i marcu 2022 roku. Po wyzwoleniu Kijowszczyzny organizowała wsparcie dla osób starszych, dzieci i zwierząt, które ucierpiały w wyniku działań zbrojnych Rosji. Swoją decyzję, by dokumentować rosyjskie zbrodnie argumentuje tym, że nie chce, by więcej ukraińskich miast podzieliło los Buczy i Irpienia.

Tetiana Tipakowa - aktywistka i wolontariuszka z Berdiańska, dwukrotnie zatrzymana, więziona i torturowana przez Rosjan w 2022 roku. Wzywała mieszkańców swojego miasta do sprzeciwiania się rosyjskiej propagandzie i nie przyjmowania pomocy humanitarnej od okupanta. Była jedną z organizatorek antyrosyjskich protestów, które każdego dnia gromadziły w Berdiańsku setki osób. Po drugim uprowadzeniu i aresztowaniu opuściła okupowane terytorium. Jest inicjatorką akcji flash mob w ukraińskich miastach z tablicami „Berdiańsk to Ukraina”.

Ludmiła Husejnowa - działaczka społeczna z okupowanego Nowoazowska, aresztowana  w 2019 r. przez nieuznawane władze tzw. Donieckiej Republiki Ludowej pod zarzutem szpiegostwa na rzecz Ukrainy. Przez 3 lata więziona w nielegalnych ośrodkach detencyjnych, w tym w tzw. Izolacji. Po odzyskaniu wolności w ramach wymiany jeńców w 2022 roku, kobieta walczy o nagłośnienie losu cywili, szczególnie kobiet, bezprawnie więzionych przez Rosję. Dyrektor ds. komunikacji ukraińskiego oddziału organizacji SEMA, (Global Network of Victims and Survivors to End Wartime Sexual Violence).

Źródło informacji: Instytut Solidarności i Męstwa im. Witolda Pileckiego