Polska należy do krajów z najwyższym poziomem zanieczyszczenia powietrza. Szkodliwe substancje, takie jak pyły zawieszone (PM), dwutlenek azotu (NO₂) i dwutlenek siarki (SO₂), niekiedy kilkunastokrotnie lub kilkudziesięciokrotnie przekraczają normy zalecane przez Światową Organizację Zdrowia (WHO) [1]. Szczególnie zagrożone są dzieci, osoby starsze, przewlekle chore oraz mieszkańcy obszarów o niższym statusie socjoekonomicznym i tych o dużym natężeniu ruchu drogowego.

„Wiemy, że zarówno krótko-, jak i długotrwałe narażenie na zanieczyszczenie powietrza, także to z transportu, przyczynia się do szeregu negatywnych skutków zdrowotnych, których nie możemy bagatelizować - komentuje lek. Olga Wdowiczak, specjalistka ds. zdrowia środowiskowego w HEAL Polska. - Wśród nich wymienia się choroby układu oddechowego oraz układu krążenia, ale także rzadziej łączone ze smogiem: cukrzycę, zaburzenia przebiegu ciąży i rozwoju płodu oraz negatywny wpływ na zdolności poznawcze u dzieci” – dodaje.

Wdrożenie działań ograniczających szkodliwe emisje spalin z transportu przynosi korzyści zdrowotne, ekonomiczne i społeczne. Dostępne analizy wskazują, że gdyby najnowsze wytyczne WHO dotyczące jakości powietrza zostały spełnione, Warszawa każdego roku mogłaby uniknąć 2023 zgonów z powodu zanieczyszczenia PM2,5 i 743 zgonów w wyniku ekspozycji na NO₂. Szacunki dla Krakowa, Poznania i Wrocławia wskazują na kilkaset możliwych do uniknięcia przedwczesnych śmierci rocznie, wywołanych zanieczyszczeniem powietrza w każdym z miast [2].

Samorządy odgrywają kluczową rolę w transformacji miast i walce o czyste powietrze dla zdrowia ich mieszkańców. Dlatego HEAL przedstawia rekomendacje dla czterech miast, których celem jest ograniczenie emisji transportowych, w tym m.in.:

• wprowadzenie stref ograniczających ruch samochodowy, takich jak Strefy Czystego Transportu,
• promocja zdrowej mobilności poprzez poprawę sieci komunikacji publicznej, rozwój infrastruktury rowerowej i przestrzeni przyjaznych pieszym,
• tworzenie większej liczby terenów zielonych,
• planowanie przestrzenne w duchu miast 15-minutowych, które zakładają, że wszystkie podstawowe potrzeby mieszkańców mogą być zaspokojone w promieniu 15 minut pieszo, rowerem lub transportem publicznym od wyjścia z domu.

Broszury dla czterech miast: Warszawy, Krakowa, Poznania i Wrocławia oraz więcej informacji są dostępne na stronie: https://healpolska.pl/aktualnosci/czyste-powietrze-dla-zdrowia-heal-publikuje-rekomendacje-dla-samorzadow/.

HEAL: Health and Environment Alliance (HEAL) to europejska organizacja typu non-profit, analizująca wpływ środowiska na zdrowie obywateli Unii Europejskiej i sojusz ponad 90 organizacji reprezentujących lekarzy, pracowników ochrony zdrowia, pacjentów, ekspertów zdrowia środowiskowego i naukowców. Więcej na: healpolska.pl.

[1] https://www.eea.europa.eu/publications/europes-air-quality-status-2024; https://www.eea.europa.eu/en/analysis/maps-and-charts/poland-air-pollution-country-2023-country-fact-sheets

[2] https://isglobalranking.org/

KONTAKT:

Katarzyna Niemiec

Communications Officer

e-mail: katarzyna@env-health.org

tel. (+48) 509 766 726

Źródło informacji: HEAL Polska