Celem wydarzenia było przypomnienie rozszerzenia UE z 2004 r. w kontekście doświadczeń zdobytych przez wchodzące wówczas do Unii kraje, ich osiągnięć z okresu ostatnich 20 lat oraz przeanalizowanie tych doświadczeń pod kątem perspektyw integracji europejskiej i przyszłych rozszerzeń.

Otwarcia konferencji dokonali wicerektor ds. kontaktów międzynarodowych prof. dr Nuno Calvão da Silva i sekretarz stanu ds. europejskich w MSZ PT Inês Domingos. W debacie moderowanej przez dziekana Wydziału Prawa Uniwersytetu w Coimbrze prof. dra Jónatasa Machado uczestniczyli przedstawiciele dziewięciu państw, które wstąpiły do wspólnoty w 2004 r. Polskę reprezentowała Magdalena Sobkowiak-Czarnecka, Podsekretarz Stanu ds. Europejskich w Kancelarii Prezesa Rady Ministrów.

Paneliści skoncentrowali się na przedstawieniu ocen efektów 20 lat integracji w UE z perspektywy reprezentowanych państw członkowskich, wskazaniu geostrategicznych wyzwań stojących przed UE w najbliższych latach oraz działań w celu reagowania na obawy, potrzeby i aspiracje młodych Europejczyków.

Debata jednoznacznie dowiodła sukcesu rozszerzenia z 2004 r. Podkreślano, że akcesja do UE oznaczała powrót do wolności, demokracji oraz zachodniej cywilizacji i wspólnoty wartości. Wskazano na bogactwo UE opierające się na różnorodności kultur, religii, odmiennych losów historycznych w umacnianiu UE. Przedstawiano Wspólnotę jako ważny czynnik rozwojowy i modernizujący państwa członkowskie.

Do najważniejszych zadań stojących przed UE zaliczono kontynuację procesu rozszerzenia o Ukrainę, kraje Bałkanów Zachodnich oraz Mołdawię i Gruzję. Min. M. Sobkowiak-Czarnecka zwróciła uwagę, że temat ten będzie jednym z priorytetów prezydencji Polski w Radzie UE w 2025 r. Mówiono o potrzebie przekonywania społeczeństw do integracji europejskiej poprzez edukację, zwalczanie przejawów populizmu i fake newsów.

W kontekście polityki UE wobec młodych Europejczyków paneliści przyznali, że program Erazmus + jest jednym z największych sukcesów Unii. Wskazano, że wspólnota musi uważnie wsłuchiwać się w głosy młodych i przygotowywać odpowiedzi. Zwrócono uwagę na potrzebę uproszczonego języka w tłumaczeniu złożonych procesów i dokumentów UE oraz jej roli w umacnianiu pokoju. Wyzwaniem pozostaje sprawniejsze komunikowanie się z młodymi w sprawach europejskich, pobudzanie ich większego zainteresowania Unią Europejską i procesami decyzyjnymi. Przyznano, że dla młodych Europejczyków sprawami o największym znaczeniu są możliwości uzyskania satysfakcjonującej pracy, mieszkania i poprawy polityki klimatycznej. UE nie może pozostać obojętna na te oczekiwania.

W podsumowującym wystąpieniu Minister Stanu i Spraw Zagranicznych Portugalii Paulo Rangel scharakteryzował rozszerzenie UE z 2004 r. jako zwieńczenie procesu pojednania w Europie, kończącego okres sowieckiej opresji. Był to moment scementowania, zjednoczenia Wschodu i Zachodu Europy oraz powrotu nowych państw członkowskich do korzeni zachodniej cywilizacji. Minister uznał rozszerzenie UE za imperatyw geostrategiczny. Jego zdaniem sukces rozszerzenia z 2004 r. stanowi inspirację dla państw aspirujących do UE, zwłaszcza Ukrainy, krajów Bałkanów Zach., Mołdawii i Gruzji. Szef portugalskiej dyplomacji zwrócił uwagę, że obchody 40. rocznicy członkostwa Portugalii i Hiszpanii w UE, przypadającej w 2025 r., będą kolejną okazją do przypomnienia tego historycznego procesu i podkreślenia znaczenia rozszerzenia UE dla integracji i budowy jedności europejskiej oraz umacniania pokoju.

Uroczystego zamknięcia konferencji dokonali Minister Stanu i Spraw Zagranicznych Portugalii Paulo Rangel oraz rektor uniwersytetu prof. dr Amilcar Falcão.

 

Fot.: Uniwersytet w Coimbrze