W bieżącym roku kończy się program pilotażowy w centrach zdrowia psychicznego (CZP). Celem pilotażu, który został uruchomiony w 2018 r., było przetestowanie środowiskowego modelu psychiatrycznej opieki zdrowotnej.

„Forma środowiskowa opieki psychiatrycznej to centra zdrowia psychicznego, które działają blisko pacjentów, w których można dostać wsparcie dobrej jakości z poszanowaniem praw” - wyjaśnia dr Tomasz Szafrański, psychiatra, Wolskie Centrum Zdrowia Psychicznego, Rada ds. Zdrowia Psychicznego przy Ministrze Zdrowia.

W opinii ekspertów po zakończeniu pilotażu powinno nastąpić wdrożenie rozwiązań systemowych.

5 grudnia 2024 r. w Warszawie odbył się Nadzwyczajny Kongres Zdrowia Psychicznego i Żółty Marsz. Wydarzenia, które zgromadziły pacjentów, ich rodziny oraz specjalistów i realizatorów podstawowej opieki psychiatrycznej, były okazją do wyrażenia wspólnego głosu i podkreślenia, jak ważne są prawdziwe zmiany w polskim systemie zdrowia psychicznego.

„Nadzwyczajny kongres był odpowiedzią na zagrożenie odejścia od założeń pozwalających na realną reformę i poprawę jakości opieki psychiatrycznej w Polsce na rzecz utrwalenia dotychczasowego, niewydolnego systemu. Systemu charakteryzującego się podziałem na opiekę szpitalną i opiekę ambulatoryjną” - informuje dr Joanna Krzyżanowska-Zbucka, psychiatra, Kongres Zdrowia Psychicznego.

Grupa robocza Kongresu Zdrowia Psychicznego i Porozumienia na rzecz realizacji Narodowego Programu Ochrony Zdrowia Psychicznego w sprawie zmian systemowych w opiece psychiatrycznej dla dorosłych rozpoczęła pracę wkrótce po Kongresie 5 grudnia. Postawiła sobie za cel wypracowanie rekomendacji dotyczących zmian ustawowych, które są konieczne do osiągnięcia celów zakreślonych w Narodowym Programie Ochrony Zdrowia Psychicznego (NPOZP). Podstawowym celem NPOZP na lata 2023-2030 jest zapewnienie osobom z zaburzeniami psychicznym, w tym osobom uzależnionym oraz doświadczającym kryzysu psychicznego, wszechstronnej, kompleksowej opieki i wsparcia adekwatnych do ich potrzeb.

„Dzisiejsze rekomendacje są zasygnalizowaniem zmian, które są potrzebne, żeby polska opieka psychiatryczna miała możliwie najlepszy kształt i zasady działania” - przekonuje prof. Jacek Wciórka, psychiatra, konsultant I Kliniki Instytutu Psychiatrii i Neurologii. Zapowiedział również wydanie w tym roku pierwszego polskiego podręcznika poświęconego psychiatrii środowiskowej.

Eksperci Kongresu Zdrowia Psychicznego wskazują, że leczenie psychiatryczne powinno odbywać się jak najczęściej w centrach zdrowia psychicznego.

„Wspieranie chorych w centrach jest lepsze, pomoc jest zorientowana na zdrowienie w lokalnym otoczeniu, blisko domu. W centrach działa sieć osób, które pomagają choremu” - przekonuje Katarzyna Szczerbowska, osoba z doświadczeniem kryzysu psychicznego.

Grupa robocza Kongresu Zdrowia Psychicznego i Porozumienia na rzecz realizacji Narodowego Programu Ochrony Zdrowia Psychicznego zaprezentowała rekomendacje dotyczące najistotniejszych elementów modelu środowiskowego opieki psychiatrycznej, który powinien być wprowadzony po zakończeniu pilotażu Centrów Zdrowia Psychicznego. To próba zasygnalizowania, jakie zmiany są potrzebne w systemie opieki psychiatrycznej. Rekomendacje obejmują problematykę organizacji i finansowania, wymagającą regulacji na poziomie ustawy. Została im nadana forma listy kontrolnej, co ma ułatwić ocenę projektów przygotowanych w tej materii przez Ministerstwo Zdrowia.

„Rekomendacje postulują stopniowy wzrost finansowania opieki psychiatrycznej do 7 proc. ogólnych wydatków na świadczenia zdrowotne w 2031 r. Mówimy o zasadach organizacji CZP, zasadach finansowania opieki - wylicza dr Marek Balicki, psychiatra, Rada ds. Zdrowia Psychicznego przy Ministrze Zdrowia. - To spójne rozwiązanie. Te 40 punktów stanowi całość, realizacja połowy nie gwarantuje, że cele zostaną osiągnięte” - dodaje.

Eksperci Kongresu Zdrowia Psychicznego zakończyli pracę nad częścią pierwszą dotyczącą rekomendacji ustawowych, a zaczęli działania nad drugą, która będzie poświęcona standardom organizacyjnym.

„Badania naukowe pokazują, że 1/4 populacji może doznać kryzysu psychicznego, więc problem może dotyczyć każdego z nas. Dlatego tak ważna jest zmiana modelu opieki psychiatrycznej. Psychiatria środowiskowa to szybka pomoc wszystkim, którzy jej potrzebują, a nie tylko najciężej chorym” - podsumowuje dr Joanna Krzyżanowska-Zbucka.

Rekomendacje Grupa roboczej Kongresu Zdrowia Psychicznego można znaleźć tu: https://tiny.pl/pqvdk_21 

Zapis konferencji Kongresu Zdrowia Psychicznego: https://pap-mediaroom.pl/zdrowie-i-styl-zycia/konferencja-prasowa-pt-stop-likwidacji-centrow-zdrowia-psychicznego-0 

Źródło informacji: PAP MediaRoom