W 2025 roku Światowy Dzień Uchodźcy koncentruje się na solidarności. Jak podkreśliło Biuro Wysokiego Komisarza Narodów Zjednoczonych do spraw Uchodźców (UNHCR), przypominając o tym dniu, solidarność z ludźmi zmuszonymi do ucieczki oznacza m.in. wysłuchanie i nagłośnienie ich historii oraz wyrażenie niezachwianego wsparcia dla ich sytuacji.

Solidarność z uchodźcami to również stawanie w obronie ich prawa do poszukiwania bezpieczeństwa i zapewnienie, że nie są sami, że społeczność międzynarodowa się od nich nie odwróci.

Według stanu z 31 maja 2025 r. 3131 osób w Polsce miało ważne dokumenty pobytowe w związku z nadanym statusem uchodźcy, a 17 046 – ważne dokumenty pobytowe w związku z udzieloną ochroną uzupełniającą – przekazał PAP Urząd do Spraw Cudzoziemców.

Od 1 stycznia 2025 r. do 31 maja 2025 r. cudzoziemcy złożyli 7471 wniosków o uzyskanie ochrony międzynarodowej. Najwięcej obywatele Ukrainy – 4551 i Białorusi – 1283. Ponad sto wniosków złożyli obywatele Rosji (350), Tadżykistanu (140), Afganistanu (113) i Etiopii (104).

Według danych Urzędu do Spraw Cudzoziemców w 2024 r. wnioski o udzielenie ochrony międzynarodowej w formie statusu uchodźcy lub ochrony uzupełniającej w Polsce złożyło 17 tys. cudzoziemców. To o 79 proc. więcej niż w 2023 r. Największą grupę wnioskodawców stanowili obywatele Ukrainy (7 tys. osób), Białorusi (3,9 tys.) i Rosji (1 tys. osób).

W 2024 r. warunki przyznania ochrony międzynarodowej spełniało 7 tys. cudzoziemców. Byli to przede wszystkim obywatele Ukrainy (6,9 tys.), Białorusi (2,6 tys.) i Rosji (0,2 tys.). Decyzje negatywne otrzymało 1,6 tys. cudzoziemców, a najliczniejsze grupy to obywatele: Rosji (660 osób), Białorusi (150 osób) i Indii (90 osób).

Ustawowy termin rozpatrzenia wniosku o udzielenie ochrony międzynarodowej wynosi sześć miesięcy. Podczas trwania procedury cudzoziemcy mogą korzystać z pomocy socjalnej, m.in. z zakwaterowania, wyżywienia, opieki medycznej zapewnianej przez Urząd do Spraw Cudzoziemców oraz z zajęć edukacyjnych (m.in. nauki języka polskiego).

W najnowszym raporcie z czerwca tego roku UNHCR przekazało, że do końca kwietnia 2025 r. na świecie było 122,1 mln przymusowo przemieszczonych osób, czyli o dwa miliony więcej niż w tym samym czasie w zeszłym roku. Główną tego przyczyną pozostają konflikty, jak w Sudanie, Mjanmie i Ukrainie.

Przymusowo przemieszczone osoby to m.in. ci, którzy mimo wojny zostali we własnym kraju. Ich liczba wzrosła gwałtownie o 6,3 mln i na koniec 2024 r. wyniosła 73,5 mln. Druga kategoria to uchodźcy (42,7 mln osób).

„Krajem najbardziej dotkniętym przymusowymi przemieszczeniami jest w tym roku Sudan z 14,3 mln uchodźców i osób wewnętrznie przemieszczonych. Na kolejnych miejscach są Syria (13,5 mln), Afganistan (10,3 mln) i Ukraina (8,8 mln)” – podało UNHCR.

Światowy Dzień Uchodźcy ustanowiło 4 grudnia 2000 r. Zgromadzenie Ogólne ONZ. Pierwszy raz był obchodzony na całym świecie 20 czerwca 2001 r., aby uczcić 50. rocznicę konwencji z 1951 r. o statusie uchodźców. Przed rokiem 2001 przez niektóre kraje 20 czerwca był obchodzony jako Dzień Uchodźcy w Afryce.

Zgodnie z konwencją uchodźcą jest „osoba, która na skutek uzasadnionej obawy przed prześladowaniem z powodu swojej rasy, religii, narodowości, przynależności do określonej grupy społecznej lub z powodu przekonań politycznych przebywa poza granicami państwa, którego jest obywatelem, i nie może lub nie chce z powodu tych obaw korzystać z ochrony tego państwa, albo która nie ma żadnego obywatelstwa i znajdując się na skutek podobnych zdarzeń poza państwem swojego dawnego stałego zamieszkania, nie może lub nie chce z powodu tych obaw powrócić do tego państwa”.

Aleksandra Kiełczykowska (PAP)