Stanisław Sojka to bezsprzecznie jeden z najważniejszych artystów polskiej sceny muzycznej ostatnich dekad. 

 

Odszedł nagle, tuż przed swoim występem na festiwalu w Sopocie 2025 roku. Artysta miał pojawić się na scenie podczas finałowego koncertu pt. "Orkiestra mistrzów". Informacja o jego śmierci spowodowała, że plan festiwalu został przerwany w połowie.

Urodził się 26 kwietnia 1959 roku w Żorach, już w wieku siedmiu lat zaprezentował swój talent wokalny, kiedy to śpiewał w chórze kościelnym, a już w wieku 14 lat, został kościelnym organistą. 

Otrzymał wszechstronne wykształcenie muzyczne: uczył się w klasie skrzypiec w Podstawowej Szkole Muzycznej I stopnia w Gliwicach, w Liceum Muzycznym w Katowicach. Studiował na kierunku aranżacji i kompozycji na Akademii Muzycznej im. K. Szymanowskiego w Katowicach.

W czasie studiów był wokalistą uczelnianego big-bandu Puls, z którym dokonał kilku nagrań dla Polskiego Radia w Katowicach.  W 1977 nawiązał współpracę z Jarosławem Śmietaną, w ramach której występował przed koncertami jego zespołu Extra Ball na koncertach klubowych i festiwalach w Polsce.

 W listopadzie wystąpił z Extra Ballem na koncercie „Jazz w Filharmonii”, który odbył się w listopadzie 1978 w Filharmonii Narodowej w Warszawie, a zapis koncertu został wydany w 1979 na albumie pt. Don't You Cry.  Soyka w tym okresie otrzymał pierwszą nagrodę na Lubelskich Spotkaniach Wokalistów Jazzowych. W tym samym roku zaczął nagrywać popowe nagrania, m.in. zaśpiewał cover przeboju You’re the One That I Want w duecie z Anną Jantar. 

Styl Sojki

Odtąd jego rozpoznawalność kariera nabrała rozpędu. Poniżej przegląd tej bogatej wielowymiarowej aktywności artysty, który stworzył charakterystyczny styl kompozycji i wykonania ze specyficznym synkopowanym frazowaniem w grze fortepianowej.

W latach 1983–1988 co rok był wybierany przez czytelników magazynu „Jazz Forum” najlepszym wokalistą jazzowym.

W 1990 zaczął występować pod nazwiskiem Soyka i wylansował przeboje: „Cud niepamięci” i „Play It Again”, którymi promował swój album pt. Acoustic z 1991. Płyta odniosła sukces zarówno artystyczny, zostając uznaną przez dziennikarzy za najlepszy album roku, ale też komercyjny, przynosząc hity: „Tak jak w kinie” i „Hard to Part”. Album wyprzedził światową modę na koncerty „bez prądu” zapoczątkowaną w 1991 przez MTV.

Na początku 1991 wylansował przebój „Tolerancja (na miły Bóg” nagrany z okazji koncertu „Tolerancja” na rzecz chorych na AIDS, który odbył się w lutym tego samego roku w Warszawie.

Patrz wideo załączone do artykułu.

Tolerancja (na miły Bóg)

W 2004 nagrał płytę z wybranymi przez siebie miłosnymi standardami, zatytułowaną Soyka Sings Love Songs. Był to pierwszy album, na którym Sojka jedynie zaśpiewał. Promowała go nowa wersja „Odkąd jesteś” Marka Grechuty.

Wiosna Polaków

W 2005 zaangażował się politycznie, wspierając kampanię wyborczą partii Prawo i Sprawiedliwość poprzez uczestnictwo w cyklu koncertów „Wiosna Polaków”. W 2005 otrzymał Srebrny Medal „Zasłużony Kulturze Gloria Artis”. W 2007 zaczął koncertować z nowo powstałą formacją Soyka Sextet Plus.

W 2008 zaprezentował premierowe nagrania, gościnnie zrealizowane na potrzeby płyt innych artystów. Zaprezentowały one zupełnie nowe muzyczne oblicze artysty. Singiel „Duże miasto” był nagraniem hip-hopowym rapera Gorzkiego nagranym z udziałem innych raperów, Teki, Craiga G. i Jerome’a XL.

W tym samym roku Sojka wydał aż trzy wydawnictwa podsumowujące jego dotychczasową, trzydziestoletnią karierę: album koncertowy Solo Recital, wydany także na płycie DVD, oraz szesnastopłytowy box z niemal kompletną dyskografią Rocznik 59, zawierający jego wszystkie albumy studyjne z wyjątkiem jazzowych. 

3 maja 2009 został odznaczony przez Prezydenta RP Lecha Kaczyńskiego Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski. W tym samym roku uczcił jubileusz 30-lecia solowej działalności artystycznej dwoma koncertami: 3 kwietnia we wrocławskim Teatrze Muzycznym Capitol i 17 czerwca w warszawskim Centrum Promocji Kultury. Również w 2009 wydał pierwszy od pięciu lat album z premierowym repertuarem – Studio Wąchock, który nagrał z formacją Sextet Plus. Za ten album został nominowany do Fryderyków dla wokalisty roku i za najlepszy album z muzyką poetycką.

Pamiętajmy o Osieckiej

Równolegle z premierą tej płyty wystąpił z zespołem Kwintet Plus jako gwiazda koncertu galowego konkursu „Pamiętajmy o Osieckiej”, na który skomponował muzykę do dziewięciu mało znanych tekstów Agnieszki Osieckiej. Następnie wydał album pt. … Tylko brać - Osiecka znana i nieznana, który zapoczątkował cykl albumów stanowiących hołd Sojki dla twórczości wybranych poetów i artystów.

W 2011 został jednym z kompozytorów w Teatrze im. L.Solskiego w Tarnowie. W marcu tego samego roku wystąpił jako główna gwiazda II edycji Ogólnopolskiego Festiwalu Piosenki Poetyckiej „Nastroje” w Katowicach.

W kwietniu 2011 roku w Szczecinie premierę miało widowisko Jesteś tym, kim będziesz jutro – Pasja Szczecińska, do którego muzykę napisał Sojka. To utwór pasyjny powstały w oparciu o teksty Romana Brandstaettera, polskiego poety o żydowskich korzeniach. Ich adaptacją i reżyserią koncertu zajął się Krzysztof Czeczot. Oprócz Sojki, jego zespołu i kwartetu smyczkowego Altra Volta, wystąpili w nim także Jerzy Trela, Danuta Stenka, Kamila Baar.

We wrześniu 2010 zebrał na albumie  … Tylko brać  - Osiecka znana i nieznana utwory zaprezentowane rok wcześniej podczas galowego koncertu konkursu „Pamiętajmy o Osieckiej”, na który specjalnie skomponował muzykę do rzadkich tekstów tytułowej bohaterki. Album promowany był utworem „Tango Warszawo”. Materiał uzupełniły znane już wcześniej z innych wykonań kompozycje Andrzeja Zielińskiego z grupy Skaldowie oraz księdza Franciszka Leśniaka. Za album został uhonorowany złotą płytę oraz uzyskał nominacje do Fryderyków jako wokalistę roku i za najlepszy album z muzyką poetycką.

Cudowny świat

Owocem pracy artysty w 2010 roku był również udział w nagraniach dwóch charytatywnych wydawnictw. Pierwszym był album Cudowny świat, dedykowany pamięci profesora Zbigniewa Religi. Miał on na celu wsparcie projektu Z Sercem dla Serca”, zmierzającego do budowy sztucznej komory serca dla dzieci. Sojka przygotował tu własną interpretację przeboju Marka Grechuty "Dni których nie znamy”. Pozostałe przeróbki znanych hitów wykonali obok niego: Marek Piekarczyk, Maciej Maleńczuk, Mieczysław Szcześniak, Andrzej Piaseczny, Krzysztof Kiljański, Janusz Radek, Małgorzata Walewska, Łukasz Zagrobelny, Kasia Wilk oraz aktorki Stanisława Celińska i Małgorzata Kożuchowska. Wszyscy wspólnie zaśpiewali ponadto ulubiony standard prof. Religi, „What A Wonderful World” Louisa Armstronga.

Drugim wydawnictwem był mini album Idą Święta 4 – Akcja Charytatywna Trójki, „wspierający Fundusz Edukacyjny dla Rodzinnych Domów Dziecka. Sojka nagrał tu wspólnie z Antoniną Krzysztoń utwór „Matka Boża na osiołku”. W projekcie wzięli też udział Wojciech Waglewski, Muniek Staszczyk, Adam Nowak, Grzegorz Turnau, Aga Zaryan, Magda Umer oraz tradycyjnie dziennikarze radiowej Trójki.

W kwietniu 2011 wydał album W blasku światła, z muzyką do poematów Jana Pawła II, nagrany wspólnie z Andrzejem Piasecznym. Muzykę obok Sojki skomponował też Seweryn Krajewski.

Skrzypek Sojka

Wiosną 2017 jako skrzypek wydał album Action Direct Tales z wiodącym udziałem Buby Badjie Kuateha (ur. 1982), wirtuozem kory z Gambii, którego poznał podczas wspólnych muzykowań na ulicy Francuskiej w Warszawie. W 2020 otrzymał nagrodę 100-lecia ZAiKS-u.

Przez lata zmagał się ze sporą nadwagą, cukrzycą typu II, a w ostatnich latach życia także z przewlekłą obturacyjną chorobą płuc. Od 2022 z powodu narastających problemów zdrowotnych zaczął zdecydowanie rzadziej pojawiać się publicznie i znacząco ograniczył swoją aktywność sceniczną. Zdarzało się, że część z jego koncertów musiała być z tego powodu odwoływana. Nie wziął też udziału w kilku wydarzeniach, w których miał gościnnie występować^.

Śmierć

21 sierpnia 2025 wokalista zasłabł w jednym z sopockich hoteli. Niedługo później trafił do szpitala, gdzie pomimo akcji ratunkowej podjętej przez lekarzy zmarł^. Miał tego dnia wystąpić na Top of the Top Sopot Festival. Po podaniu do publicznej wiadomości informacji o jego śmierci wydarzenie to zostało przerwane, a po kilkunastu minutach na zakończenie część artystów wykonała utwór z jego repertuaru pt. „Tolerancja (Na miły Bóg)"

Źródło: Wikipedia, Polskie Radio, materiały prasowe.