Urodził się 28 sierpnia 1765 r. w Porycku na Wołyniu. Początkowo kształcił się w domu rodzinnym, później wyjechał do Warszawy, gdzie praktykował w sądzie zadwornym koronnym.

Król Stanisław August Poniatowski zatrudnił go do porządkowania części osobistego archiwum i zbioru dokumentów kancelarii królewskiej (Metryki Koronnej).

Skarby polskiej ziemi 

Czacki działał też w Komisji Kruszcowej (1784), m.in. poszukując nowych żup solnych po utracie przez Polskę Bochni i Wieliczki. Badał również spławność rzek i zainicjował opracowanie dokładnej hydrograficznej mapy Polski i Litwy, która miała być podstawą regulacji rzek.

Kawaler Orderu Świętego Stanisława

Dwa lata później pracował w Komisji Skarbu Koronnego i został kawalerem Orderu Świętego Stanisława, przyznawanym przez króla jako zachęta do dalszej działalności publicznej. Podczas obrad Sejmu Wielkiego był zwolennikiem Konstytucji 3 Maja.

Wawelskie klejnoty

W 1791 r. pojechał do Krakowa, by przygotować raport o stanie zamku królewskiego. Przeprowadził wówczas inwentaryzację klejnotów z wawelskiego skarbca, otwierając przy tym groby królewskie, m.in. Zygmunta Starego i Zygmunta Augusta.

Czaszka poety

Wracając do Warszawy odwiedził Zwoleń z planem „zdobycia pamiątki” po Janie Kochanowskim. Z kościelnej krypty wyniósł wtedy czaszkę, którą uważał za czaszkę poety. Przekazał ją później Izabelli z Flemingów Czartoryskiej do Puław, do słynnej Świątyni Sybilli, w której księżna gromadziła pamiątki narodowe, zaczątek zbiorów późniejszego Muzeum Czartoryskich w Krakowie.