Wybierz kontynent

Domenico Merlini – budowniczy z Lombardii

Jeden z najsłynniejszych działających w Polsce architektów - pochodził z regionu jezior leżących na pograniczu Włoch i Szwajcarii: Como i Lugano. Stąd wywodzą się tzw. Komaskowie – od średniowiecza przez renesans i barok znani w Europie jako mistrzowie sztuki budowlanej, a także stiukatorstwa, malarstwa i rzeźby

Późniejszy Naczelny Architekt Rzeczpospolitej urodził się w Castelo Valsolda nad jeziorem Como dnia 22 lutego 1730 roku. Ze słonecznej Lombardii wyjechał do Polski w wieku 20 lat i osiadł w Warszawie, w której mieszkali jego krewni z wpływowej rodziny Fontanów i od razu rozpoczął naukę u Jakuba Fontany, architekta królewskiego, po którym w wieku trzydziestu lat przejął to stanowisko i piastował je aż do śmierci. Najpierw za rządów Augusta III Sasa, potem Stanisława Augusta Poniatowskiego.

 

Architekt Królewski
Po śmierci swego krewniaka Jakuba Fontany, w 1773 roku objął urząd naczelnego architekta Rzeczypospolitej. Do jego głównych zadań należały konserwacja, remonty i opiekowanie się istniejącymi już gmachami. Dlatego też większość budowli, o których mówi się dziś, że były jego autorstwa, została po prostu przez niego przebudowana. Przebudowy te były jednak tak radykalne, że nawet z brył nie pozostawało wiele.

Na początku swojej pracy budowle utrzymywał w stylu późnego baroku, który jeszcze podówczas dominował w Europie. Przejście Merliniego na projekty w stylu klasycznym było w znacznej mierze zasługą króla Stanisława Augusta Poniatowskiego.

 

Pałac Myślewicki w Warszawie 2019.
Fot. Adrian Grycuk - Praca własna, Domena publiczna CC BY-SA 3.0 pl.

Z czasem wypracował swój własny styl. Można tutaj zauważyć charakterystyczne dla stylu Merliniego kamienne balustrady, którymi wieńczył fasady. – przykład pałac Na Wodzie w Łazienkach Królewskich, liczne ozdobne wsporniki, czyli elementy znajdujące się między kolumną a podpieranym przez nią gzymsem (częścią dachu ).

 

Pałac na Wodzie
Wśród  najsłynniejszych dzieł Dominika Merliniego należy wymienić Pałac na Wodzie w warszawskim kompleksie pałacowo-ogrodowym znajdującym się w Łazienkach Królewskich. Powstał on według idei Merliniego w znanym dzisiaj kształcie, na miejscu wcześniejszej małej królewskiej rezydencji.
 
Nowa Kordegarda w Łazienkach 2015.
Autor Adrian Grycuk - Praca własna, CC BY-SA 3.0 pl

  

Merlini nie tworzył wyłącznie dla króla. Wznosił  na prywatne zamówienia wiele dworów kamienic oraz pałaców magnackich. Pozostawił po sobie przeszło pięćdziesiąt  dzieł. Największe z nich obok Łazienek, to przebudowa wnętrz Zamku Królewskiego w Warszawie, rozliczne obiekty użyteczności publicznej, teatry i kaplice. Do kilku wzniesionych w Polsce ratuszy projektu Dominika Merliniego należy też ten w Piotrkowie Trybunalskim.

 

Domek Holenderski – Willa Merliniego przy Placu Trzech Krzyży w Warszawie.
Fot. Sliwers - Praca własna, Domena publiczna CC BY-SA 4.0

 

Willa własna - Domek Holenderski
Warto wymienić tutaj przynajmniej kilka z jego najsłynniejszych budowli: Królikarnia, Willa własna artysty tzw. Domek Holenderski  przy Placu Trzech Krzyży, Brama Grodzka w Lublinie, Pałac w Opolu Lubelskim, Trybunał Koronny w Lublinie, Pałac w Jabłonnie czy Kościół Świętego Karola Boromeusza w Warszawie na Powązkach. Oraz w Łazienkach: Stara Pomarańczarnia, Nowa Kordegarda, Ermitaż, Pałac Myśliwicki, Biały Domek.

Naczelny Architekt Rzeczpospolitej nie stronił również od działalności publicznej. Do mniej znanych faktów z jego życia należy jego udział w składzie Komisji Skarbowej Koronnej, do której został desygnowany przez konfederację targowicką.

 

Dominik Merlini Architekt Królewski. Tablica w Katakumbach Cmentarza Powązkowskiego (rząd 184-4)
Domena publiczna, Wikipedia

Dominik Merlini zmarł 20 lutego 1797 roku w stolicy. Architekt został pochowany w Katakumbach Cmentarza Powązkowskiego (rząd 184-4), które to katakumby, Stare Powązki, jak i wzniesiony w ich obrębie kościół świętego Boromeusza osobiście zaprojektował.

BEB

© PowiemPolsce.pl Redaktor

Zobacz więcej

Powiązane wydarzenia

1730-02-22

W Castello Valsolda nad jeziorem Como urodził się Dominik Merlini, nadworny architekt króla Stanisława Augusta Poniatowskiego, autor m.in. przebudowy wnętrz Zamku Królewskiego oraz Pałacu na Wyspie w Łazienkach Królewskich w Warszawie; zmarł 20 lutego 1797 r. w Warszawie.

Como (region Lombardia, Włochy)

294. rocznica

1797-02-20

W Warszawie zmarł Dominik Merlini, Naczelny Architekt Rzeczpospolitej, autor m.in. przebudowy wnętrz Zamku Królewskiego oraz Pałacu na Wyspie w Łazienkach Królewskich w Warszawie; Był też autorem założenia architektonicznego Powązek, na których został pochowany. Urodził się w Castello Valsolda nad jeziorem Como 22 lutego 1730 r.

Warszawa (mazowieckie, Polska)

227. rocznica

Como (region Lombardia, Włochy)

Miejsca Polaków na świecie

Miejsca Polaków na świecie

Zapisz się do newslettera

Jesteś tutaj