Kiedy w 1978 roku Zofia Rydet zaczęła zdjęcia do swego największego cyklu, nic nie zapowiadało, że powstanie rzecz potężna. Fotografka, znana już wtedy szerszej publiczności, zbliżała się powoli do siedemdziesiątki. Pod koniec swojego życia twórczego stworzyła jedno z największych dzieł w historii polskiej fotografii – „Zapis socjologiczny 1978–1990”. To około dwadzieścia tysięcy zdjęć, głównie portretów Polaków we wnętrzach, w znakomitej większości mieszkańców wsi.

– Zapis miał być takim balsamowaniem czasu, miał czy raczej ma utrwalić to, co już się zmienia i co, choć jest jeszcze realną rzeczywistością przestaje istnieć i może już w niedługim czasie będzie trudne do wyobrażenia. Ma pokazać wiernie człowieka w jego codziennym otoczeniu, wśród jakby tej otoczki, która z jednej strony staje się dekoracją jego bezpośredniego otoczenia – wnętrza, ale która także pokazuje jego psychikę, mówi czasem więcej niż on sam – mówiła o swoim projekcie sama Zofia Rydet.

Zofia Rydet zaczęła przygodę z fotografią w połowie lat 50, gdy wstąpiła do gliwickiego oddziału Polskiego Towarzystwa Fotograficznego. Przez wiele lat mieszkała w Gliwicach. Pracę nad „Zapisem…” rozpoczynała już jako doświadczona artystka. Chciała pokazać człowieka poprzez pryzmat przedmiotów, którymi się otacza. Portretowała osoby, a potem oddzielnie dom, fragmenty ścian, drzwi, okna, ubrania itd. Z czasem fotografowała również wnętrza. Robiła zdjęcia w wiejskich chałupach, mieszkaniach w mieście, przez jakiś czas rozbudowywała serię o pokoje w akademikach.

– „Zapis Socjologiczny” Zofii Rydet został kilka lat temu zdygitalizowany i udostępniony publicznie na stronie www.zofiarydet.com/zapis/pl dzięki wieloletniemu przedsięwzięciu podjętemu przez Fundację im. Zofii Rydet we współpracy z Fundacją Sztuk Wizualnych, Muzeum w Gliwicach i Muzeum Sztuki Nowoczesnej w Warszawie przy finansowym wsparciu Ministra Kultury i Dziedzictwa Narodowego. Kolejnym rezultatem naszych ówczesnych działań były monograficzne wystawy oraz wydana w 2017 w serii Czytelnia Sztuki nakładem oficyny Muzeum w Gliwicach publikacja „Zapis” z esejem Wojciecha Nowickiego, poświęcona wyłącznie monumentalnemu cyklowi gliwickiej artystki. Album liczy ponad 300 stron, zawiera niemal 200 zdjęć oraz ilustrowane kalendarium życia fotografki. Książkę można nadal kupić w księgarni internetowej Muzeum w Gliwicach lub w Willi Caro – przypomina Grzegorz Krawczyk, kierownik programowy Muzeum w Gliwicach.

Artystka urodziła się w 1911 roku w Stanisławowie, zmarła w 1997 roku w Gliwicach. Więcej na muzeum.gliwice.pl.