Medal Wolności Słowa został ustanowiony w 2021 r. przez Fundację Grand Press, aby promować dojrzałą debatę publiczną, która nie jest możliwa bez wolności wypowiedzi. Wyróżnienie honoruje Polaków angażujących się w: obywatelską, społeczną, kulturalną, artystyczną, naukową, dziennikarską i publicystyczną działalność na rzecz dobra wspólnego, a także osoby walczące z przejawami cenzury oraz ograniczeniami dla wolności mediów i zgromadzeń.

„O wolność słowa, tak jak i o demokrację, musimy dbać codziennie i jeżeli zapomnimy o niej, to zostanie nam odebrana. Musimy edukować społeczeństwo, czym ona jest, ponieważ niezależnie od tego kto rządzi, jest bardzo dużo tematów, w których społeczeństwo powinno zabierać głos. Dlatego nie odpuścimy żadnej władzy, będziemy trzymać ich za słowa i pilnować, aby realizowali nasze prawa, prawa człowieka” - podkreśliła Weronika Mirowska, prezeska Fundacji Grand Press.

Aleksandra Dulkiewicz, prezydent Miasta Gdańska, wskazała, że wybór miejsca i daty Gali Medalu Wolności Słowa ma dla Gdańska znaczenie symboliczne, ponieważ wiąże się z 10-leciem Europejskiego Centrum Solidarności, 44. rocznicą Sierpnia, gdy Lech Wałęsa, Bogdan Borusewicz, Bogdan Lis, Anna Walentynowicz tworzyli nowy rozdział nie tylko historii Polski, ale i świata oraz 85. rocznicą wybuchu II Wojny Światowej.

„Potrzebujemy wszyscy świadomych obywateli i obywatelek. Trudne doświadczenie ostatnich lat nauczyło nas, że o wolność słowa, demokrację, aktywizm społeczny musimy dbać zawsze, także w czasach, kiedy mamy w pełni demokratyczny rząd. Mam nadzieję, że także dołożyliśmy cegiełkę do tego, że wolność słowa w Polsce przetrwała i będzie miała się dobrze” - mówiła Aleksandra Dulkiewicz.

W opinii Marka Błońskiego, szefa Polskiej Agencji Prasowej, wolność słowa jest jednym z czynników świadczących o tym, że jesteśmy społeczeństwem demokratycznym i państwem swobodnej debaty publicznej, gdzie każdy może wyrażać swoje opinie. Ważne jest jednak, żeby korzystać z niej odpowiedzialnie, ponieważ wolność słowa wiąże się z odpowiedzialnością za słowo.

„Dla nas uczestnictwo w tym przedsięwzięciu jest czymś oczywistym. Też dlatego, że wiąże się to z informacją, która jest naszym żywiołem i która musi istnieć, żeby debata była pełna, rzetelna i oparta na prawdziwych przesłankach. Ale informacja musi być prawdziwa, wiarygodna, szybka, bezstronna i podana w sposób pozbawiony komentarza. Taką informację chcemy dostarczać ludziom i tak też rozumiemy nasza misję w ramach wolności słowa” - zaznaczył Marek Błoński.

Nagrody w trzech kategoriach - Instytucja, Media, Obywatel/Obywatelka przyznała kapituła Medalu Wolności Słowa w składzie: Krzysztof Głuchowski (dyrektor Teatru im. J. Słowackiego w Krakowie), prof. Ewa Łętowska (była Rzeczniczka Praw Obywatelskich), Weronika Mirowska (prezeska Fundacji Grand Press), Piotr Świerczek (dziennikarz TVN 24) oraz Ewa Wrzosek (prokuratorka, Stowarzyszenie Prokuratorów „Lex super omnia”).

W kategorii Instytucja medal otrzymało Pro Loquela Silesiana - Towarzystwo Kultywowania i Promowania Śląskiej Mowy. Nagrodę przyznano za „walkę o wolność słowa wypowiadanego w języku śląskim i jego obecność w przestrzeni publicznej oraz wytrwałość we wzmacnianiu śląskiej tożsamości”. Kandydatami wskazanymi do wyróżnienia byli także: Fundacja Panoptykon oraz Sieć Obywatelska Watchdog Polska.

„Wolność słowa dotyczy tego, co chce się powiedzieć, ale też tego jak się chce powiedzieć. Dlatego nie ma gańba godać po śląsku, nawet jak my są tu w Gdańsku. Bo chcemy powiedzieć, że ta robota, co my robimy i co robili nasze kamraty z innych towarzystw, to ona przynosi efekty” - powiedział Rafał Adamus, prezes Pro Loquela Silesiana.

Medal w kategorii Media trafił w ręce Karoliny Lewickiej z radio TOK FM za „inteligentne, chłodne i konsekwentne zdejmowanie masek z polityków, odważne stanie po stronie prawdy, profesjonalizm i szacunek wobec odbiorców”. Kontrkandydatami byli Mariusz Gierszewski z Radia Zet oraz Jacek Pałasiński, który - według kapituły konkursu - udowadnia, że w internecie jest miejsce na dojrzale dziennikarstwo.

„Jestem beneficjentką zawodu, który jest widoczny. Tym większe moje gratulacje dla tych wszystkich, którzy przez zwłaszcza ostatnich osiem lat walczyli o wolność słowa i o demokrację, poświęcając swój prywatny czas i życiową energię” - powiedziała Karolina Lewicka.

Anja Rubik, modelka i edukatorka, prezeska Fundacji Sexed.pl, aktywistka działająca na rzecz kobiet i walcząca o dostęp do edukacji seksualnej młodzieży w Polsce, została uhonorowana Medalem Wolności Słowa w kategorii Obywatel/Obywatelka za „odważne korzystanie z wolności słowa”. Współzawodniczyli z nią: Danuta Wojciechowska i Jolanta Mokwińska - emerytki z Siedliska, wsi w Lubuskiem, które wygrały walkę z byłym wójtem oraz Mateusz Rybak, 17-letni mieszkaniec pogranicza polsko-białoruskiego, który „aktywnie pomaga ludziom w drodze i publikuje wiadomości znad granicy w mediach społecznościowych”.

„Edukacja seksualna ma ogromny wpływ na nasz rozwój społeczny, jest niezbędna dla naszego zdrowia, bezpieczeństwa, dla budowania związków, nie tylko intymnych, szacunku i zaufania. Edukacja seksualna, oczywiście dostosowana do wieku, powinna być obowiązkowym przedmiotem w każdej szkole, dlatego że uczy nas, jak być człowiekiem i jak, w bezpieczny sposób, funkcjonować w dzisiejszym świecie” - wskazała Anja Rubik.

Fundacja Grand Press przyznała także nagrodę specjalną - Medal Wolności Słowa dla społeczeństwa obywatelskiego. Jej laureatką została Ilona Michalak z Bydgoszczy, działaczka KOD, która - jak podkreślało jury - protestowała samotnie na ulicach przeciw bezprawiu.

„Domagałam się tylko, żeby władza działała zgodnie z prawem, żeby respektowano moje prawo do wyrażania myśli, domagałam się, żeby ludzi nie byli prześladowani za swoje poglądy. I nadal się będę domagać, ponieważ kiedy władza zabrania nam mówić, to musimy krzyczeć. W przeciwnym razie będziemy niewolnikami nie władzy, ale własnego strachu. A ja nie chcę żyć w strachu” - zaznaczyła Ilona Michalak.

Fundacja Grand Press wraz ze Stowarzyszeniem Autorów ZAiKS ogłosiła także konkurs na stworzenie linii melodycznej do słów wiersza Jacka Kaczmarskiego „Diagnoza”, napisanego we wrześniu 2003 roku, siedem miesięcy przed śmiercią artysty. Przysłano ponad 360 propozycji, a zwycięzcą został Kuba Blokesz.

Źródło informacji: PAP MediaRoom